Η μονή της Παναγίας Ελευθερώτριας στο Λαγοπόδο ιδρύθηκε το 1962 από τον αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο Γκέρμπεση στη θέση παλιούτερου ναού. Ολοκληρώθηκε γύρω στο 1992.
Η μονή της Παναγίας Ελευθερώτριας στο Λαγοπόδο ιδρύθηκε από τον αρχιμανδρίτη Χρυσόστομο Γκέρμπεση το 1962. Στην θέση αυτή υπήρχε μικρός ναός αφιερωμένος στην Παναγία. Στο μοναστήρι φυλάσσονται κειμήλια από τον ναό της Υπεραγίας Θεοτόκου Πηγαδακίων και την Παναγία Πεπονιώτισσα Κατασταρίου.
Το μοναστήρι της Παναγίας Ελευθερώτριας στο Λαγοπόδο δεν ακολουθεί την τυπική διάταξη που συναντάται στις υπόλοιπες μονές του νησιού. Έχει ισχυρό Παναγία Ελευθερώτρια Η.Λυκίδου Μοναστικό συγκρότημα Ζάκυνθος Λαγοπόδο 37,755120 20,812440 Νεότεροι χρόνοι Η μονή ιδρύθηκε το 1962, όμως προϋπήρχε ένας μικρός ναός. Πελεκητό αγκωνάρι από τον Άγ.Σώστη Πρόκειται για ένα κλειστό σύνολο χωρίς όμως να έχει την περίβολο με μια ιδιαίτερα προσεγμένη είσοδο στα βόρεια και ένα μικρό πορτόνι ανατολικά. Το καθολικό δεν βρίσκεται στο κέντρο της μονής, αλλά στο ανατολικό τμήμα της και δίπλα του βρίσκεται το κωδωνοστάσιο. Στα νότια του καθολικού είναι προσκολλημένο ένα διώροφο κτίριο με τα κελιά των μοναχών και βοηθητικά κτίρια. Ο περίβολος έχει την μορφή κάστρου με την παρουσία δυο πύργων στην δυτική πλευρά που στέφονται όμως με τρούλους. Η μονή ως σύγχρονη κατασκευή δεν παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον. Αντίθετα το καθολικό διατηρεί κάποια στοιχεία από τον προσεισμικό ναό. Είναι δισυπόστατο αφιερωμένο στην Παναγία Ελευθερώτρια και στο Γεννέσιον, ο οποίος είναι σύγχρονος. Πρόκειται για μια μονόκλιτη βασιλική καμαροσκέπαστη με την κύρια είσοδο στην βόρεια πλευρά ανάμεσα σε τέσσερα παράθυρα. Δίπλα στα ανατολικά βρίσκεται το κωδωνοστάσιο απλού τύπου με τοξωτά ανοίγματα.
Η βόρεια πλευρά του καθολικού, όπου είναι η κύρια είσοδος, έχει ιδιαίτερη πλαστική διακόσμηση. Το τοξωτό άνοιγμα της εισόδου στηρίζεται σε πεσσίσκους, ενώ το κλειδί στέφεται με έλικα. Το θύρωμα περιβάλλεται από δυο κίονες με κορινθιακά κιονόκρανα, οι οποίοι στηρίζουν ένα λιτό επιστύλιο, ενώ ακολουθεί ένα τοξωτό αέτωμα στο τύμπανο του οποίου υπάρχει μια λίθινη πλάκα με την ανάγλυφη εικόνα της Παναγίας με ένα άγγελο και σταυρό και επίστεψη από κοχύλι. Ανάλογη είναι η διακόσμηση των παραθύρων. Στο εσωτερικό ξεχωρίζει το ξυλόγλυπτο τέμπλο του 18ου αιώνα με εικόνες της Υπεραγίας Θεοτόκου Πηγαδακίων. Έχει φυτική διακόσμηση και γραπτό διάκοσμο με μαίανδρο και ρόδακες. Δεν ακουμπά στην ουρανία, αλλά έχει οριζόντια επίστεψη με τον Εσταυρωμένο ανάμεσα σε τέσσερις αετούς. Σώζεται η δεσποτικές εικόνες της Παναγίας Ελευθερώτριας, της Παναγίας Βρεφοκρατούσας, του Χριστού Αρχιερέα και του Ιωάννη Προδρόμου. Στην Ωραία Πύλη εικονίζεται Ιδέ ο Άνθρωπος και στα βημόθυρα Ιεράρχες.
Ανάμεσα στις εικόνες του ναού ξεχωρίζει η εικόνα της Παναγίας Βρεφοκρατούσας με την επιγραφή Πεπονιώτισσα πάνω σε επίχρυση ξυλόγλυπτη καθέδρα από την ομώνυμη εκκλησία Κατασταρίου. Η εικόνα έχει αργυρόγλυπτη επένδυση με χαραγμένη την χρονολογία 1827.
Μόλις λίγο έξω από το Μαχαιράδο με κατεύθυνση βόρεια, συναντάτε στα αριστερά το μοναστήρι της Παναγίας της Ελευθερώτριας.
Στο εξωτερικό του μοιάζει περισσότερο με κάστρο παρά με μοναστήρι και είναι χαρακτηριστικές οι πολεμίστρες στους πύργους καθώς και η εναλλαγή του λευκού με το κόκκινο, που υπογραμμίζει όλα τα παράθυρα και τις αψίδες του. Το μοναστήρι έχει θέα προς τα πεδινά της Ζακύνθου και μένει κανείς κατάπληκτος από την πλούσια βλάστηση που αντικρύζει. Σήμερα είναι γυναικείο μοναστήρι όπου μπορείτε να επισκεφτείτε.
Πηγές
- Λ.Ζώης, Ιστορία της Ζακύνθου, Αθήνα 1955
- Ντ.Κονόμος, Ζάκυνθος (Πεντακόσια χρόνια 1478 – 1978), Τόμος Δεύτερος. Ύπαιθρος Χώρα, Αθήνα 1979
- Μ.Σιδηροκαστρίτη – Στ.Πισκαρδέλης, Ζάκυνθος. Ελλάδα. Ιστορία, Λαογραφία, Τέχνη, Περιήγηση, Αθήνα 1993