Μονόχωρος ναός με εσωτερικό μήκος 9,80μ και πλάτος 5,55μ. Στην ανατολική πλευρά προβάλλει η ημικυκλική αψίδα του Ιερού Βήματος, ενώ στην δυτική πλευρά ανοίγεται η κύρια είσοδος του ναού. Προφανώς ο ναός είχε και νάρθηκα, όπως μαρτυρά η συνέχεια του νότιου τοίχου του ναού κατά 3,25μ. Μια δεύτερη είσοδος, μικρότερη, ανοίγεται στην νότια πλευρά. Ο κυρίως ναός δεν έχει παράθυρα φωτισμού. Ένα μικρό παράθυρο υπάρχει στο κέντρο της κόγχης του Ιερού.
Διασώθηκε από τον σεισμό του 1953, αλλά είναι ερημωμένος. Γύρω στο 1960 έγινε αποκατάσταση των τοιχογραφιών του ναού από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Ο ναός είναι κλειστός.
Ο ναός αναφέρεται για πρώτη φορά σε έγγραφο του 1491 ως μετόχι της μονής της Παναγίας Αναφωνήτριας. Για τα επόμενα χρόνια δεν υπάρχουν άλλες πληροφορίες μέχρι το 1770, οπότε με διάταγμα του Γενικού προβλεπτή Θαλάσσης Π.Α.Κουερίνη ο ναός παραχωρείται στην οικογένεια Πυρομάλλη.
Υποστηρίζεται πως ο ναός εικονογραφήθηκε με την χορηγία της οικογένειας Μελισσηνού που εγκαταστάθηκε στη Ζάκυνθο στα τέλη του 15ου αιώνα και προέρχεται από την Μάνη. Το όνομα Θεόδωρος που διαβάζεται σε μια επιγραφή συνδέεται με απόγονο του Ιωάννη Μελισσηνού που υπηρέτησε στη Ζάκυνθο ως στρατιώτης. Ως μέλος μιας βυζαντινής αριστοκρατικής οικογένειας ανέλαβε τα έξοδα εικονογράφησης του ναού από ένα αξιόλογο ζωγράφο της εποχής.
Ο ναός της Αγίας Θέκλας στις Βολίμες αναφέρεται για πρώτη φορά σε ενετικά έγγραφα του 1491. Ήταν αρχικά καθολικό μιας μικρής μονής και ανήκε στην μονή της Αναφωνήτριας. Μέσα στον 17ο αιώνα φαίνεται πως ο ναός ανακαινίζεται και κοσμείται με τοιχογραφίες. Αργότερα μετά τον 17ο αιώνα διακρίνεται μια δεύτερη φάση της εικονογράφησής του με ανεικονικό διάκοσμο. Πιθανόν να συνδέεται αυτή η δεύτερη φάση με το διάταγμα του Γενικού Προβλεπτή Π.Α. Κουερίνη το 1770, σύμφωνα με το οποίο ο ναός παραχωρήθηκε στην οικογένεια Πυρομάλλη. Ίσως τότε να έγινε μια συνολική ανακαίνιση του ναού. Ο ναός έμεινε αλώβητος από τον σεισμό του 1953.
Ο ναός της Αγίας Θέκλας στις Βολίμες είναι ένας μικρός σχετικά ναός με αψίδα στην ανατολική πλευρά. Η κύρια είσοδός του είναι στα δυτικά, ενώ μια δεύτερη ανοίγεται και στην νότια πλευρά. Ο νότιος τοίχος συνεχίζει δυτικότερα, γεγονός που μαρτυρεί την ύπαρξη νάρθηκα σε κάποια φάση της λειτουργίας του. Ο κυρίως ναός δεν έχει παράθυρα. Στην κόγχη του ιερού ανοίγεται ένα μικρό παράθυρο. Στο εσωτερικό της κόγχης, στο ύψος της γέννησης της θόλου, διαμορφώνεται ένας λίθινος κοσμήτης. Στα αριστερά σχηματίζεται μια μικρή τυφλή κόγχη που λειτουργεί ως πρόθεση. Η Αγία Τράπεζα είναι κτιστή, όπως και το τέμπλο, το οποίο αντικατέστησε το παλιότερο ξύλινο.
Ο ναός εξωτερικά δεν έχει πλαστική ή άλλου είδους διακόσμηση. Εσωτερικά είναι ενδιαφέρουσα η εικονογράφησή του, η οποία φαίνεται πως έχει δυο φάσεις. Στην πρώτη φάση ανήκουν η παράσταση της Δέησης στην αψίδα του Ιερού, οι ολόσωμοι άγιοι στον νότιο τοίχο και η παράσταση της Κοίμησης της Θεοτόκου στον βόρειο. Η Παναγία στην αψίδα του ιερού είναι όρθια σε στάση δέησης. Φορά βαθυκόκκινο μαφόριο και έχει το κεφάλι της ελαφρά κεκλιμένο προς τα αριστερά, όπου στρέφει και το βλέμμα της. Μπροστά στο στήθος της εικονίζεται ο Χριστός Εμμανουήλ να ευλογεί με το δεξί του χέρι και με το αριστερό κρατά ειλητό, αν και δεν είναι ευδιάκριτο. Φορά λευκό ιμάτιο και χιτώνα με σποραδικά κοσμήματα. Στον νότιο τοίχο μέσα σε πλαίσια εικονίζονται ολόσωμοι άγιοι. Πρώτη στα ανατολικά σύμφωνα με την επιγραφή εικονίζεται η αγία Μαρίνα. Με το δεξί της χέρι που είναι ανασηκωμένο κρατούσε μάλλον ένα μικρό σταυρό, ενώ και στο αριστερό χέρι κρατούσε κάποιο αντικείμενο, το οποίο όμως δεν σώζεται. Φορά βαθυγάλαζο χιτώνα και πορφυρό μαφόριο. Δίπλα της εικονίζεται ένας νέος στρατιωτικός άγιος που στρέφεται όπως και η αγία Μαρίνα, προς τα αριστερά. Με το δεξί χέρι φέρει ακόντιο, ενώ με το αριστερό κρατά κλάδο φοίνικα. Φορά λευκό χιτώνα και κατάκοσμο θώρακα. Πάνω από το στήθος είναι δεμένος μανδύας που καλύπτει τους ώμους και πέφτει προς τα κάτω. Ο θώρακας του αγίου φέρει πλούσια φυτική διακόσμηση με ελικοειδείς βλαστούς, ενώ στον χώρο της κοιλιάς απεικονίζεται μια φτερωτή κεφαλή με φωτοστέφανο από την οποία ξεκινά ανθέμιο που καταλήγει σε ελικοειδή βλαστό. Στο δεξιό άκρο της τοιχογραφίας σώζεται η επιγραφή: [ΔΕΗΣ[ΙΣ] ΤΟΥ [ΔΟΥ]ΛΟΥ Τ[ΟΥ] ΘΕΟΥ ΘΕ<ΟΔΩ>[ΡΟΥ] .ΧΕΙΡΙ ΑΤΗ…Τ… Ο ΝΑΟ[Σ] Στον βόρειο τοίχο σώζεται η Κοίμηση της Θεοτόκου σε μέγεθος φορητής εικόνας. Το νεκρό σώμα της Παναγίας είναι ξαπλωμένο πάνω σε κλίνη και ο Χριστός μέσα δόξα και κλίνοντας ελαφρά προς αυτό κρατά στην αγκαλιά του την σπαργωμένη ψυχή της. Ο Χριστός περιβάλλεται από αγγέλους και ένα εξαπτέρυγο. Δεξιά και αριστερά εικονίζονται οι απόστολοι, με πρώτο στα δεξιά τον Παύλο που σκύβει και φιλά τα πόδια της Παναγίας. Στο κάτω μέρος της παράστασης εικονίζονται δυο άλλες μορφές που σώζονται αποσπασματικά και ίσως συνδέονται με το επεισόδιο του Εβραίου Ιεφωνίου. Στο βάθος εικονίζονται οικοδομήματα. Στο κέντρο του δαπέδου σώζεται ένας ανάγλυφος δικέφαλος αετός. Ακόμη στον ναό σώζεται η αριστερή θύρα του παλιού επίχρυσου ξυλόγλυπτου τέμπλου.
Πηγές
- Λ.Ζώης, Ιστορία της Ζακύνθου, Αθήνα 1955
- Ντ.Κονόμος, Εκκλησίες και μοναστήρια στη Ζάκυνθο, Αθήνα 1967
- Ντ.Κονόμος, Ζάκυνθος (Πεντακόσια χρόνια 1478 – 1978). Τόμος Δεύτερος, Ύπαιθρος Χώρα, Αθήνα 1979
- Ντ.Οικονόμου, Ζάκυνθος. Πεντακόσια χρόνια (1478 – 1978). Τέχνης Οδύσσεια, Τ.5, τεύχ.Α΄. Θρησκευτική Τέχνη. Ζωγραφική, Αθήνα 1988
- Μ.Σκιαδαρέση – Στ.Πισκαρδέλης, Ζάκυνθος. Ιστορία, Λαογραφία, Τέχνη, Περιήγηση, Αθήνα 1993
- W.L.Salvator, Ζάκυνθος (μετ.Α.Αρμένη-Τσουκαλά), Ζάκυνθος 1995
- Ι.Στούφη-Πουλημένου, Ο ναός της Αγίας Θέκλης Βολιμών Ζακύνθου και η παλαιότερη φάση των τοιχογραφιών του, Δελτίον ΧΑΕ 19 (1996 – 1997), 221 – 236