Ο ναός ιδρύθηκε το 1701 από τον ιερωμένο και αγιογράφο Φραγκίσκο Καλλέργη. Οι τοιχογραφίες που κοσμούσαν το εσωτερικό του ναού θεωρούνται έργα του Νικολάου Καλλέργη γύρω στο 1715. Ο ναός καταστράφηκε ολοσχερώς με τον σεισμό του 1953.
Φάσεις: Αναλυτική περιγραφή: Ο ναός ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης βασιλικής με την τριμερή αψίδα στα ανατολικά, όπου βρισκόταν το ιερό. Στα βόρεια βρισκόταν το πυργοειδές καμπαναριό με την τριμερή διάρθρωση και την αετωματική επίστεψη.
Αναλυτική περιγραφή διακόσμου: Ο ναός κοσμούνταν με τοιχογραφίες του Νικολάου Καλλέργη που φέρουν την χρονολογία 1715. Μέσα στα ερείπια του ναού αποκαλύφθηκαν τμήματα του βόρειου τοίχου των εικόνων δυο μορφών εκατέρωθεν της θύρας. Πρόκειται για τη μορφή του αγίου Νικολάου και του αγίου Σπύριδωνα. Πάνω από την είσοδο δυο άγγελοι κρατούν ανοικτό ειλητάριο με την επιγραφή: [ΤΟ ΣΤΕΡΕ]ΩΜΑ ΤΩΝ ΕΠΙ ΣΕ [ΠΕΠΟΙΘΟΤΩΝ] ΣΤΕΡΕΩΣΟΝ [ΚΥΡΙΕ ΤΗΝ ΕΚΚ]ΛΗΣΙΑΝ ΗΝ ΕΚ [ΤΗΣΩ ΤΩ ΤΙΜ]ΙΩ ΣΟΥ ΑΙΜΑΤΗ Δίπλα στα πόδια του αγίου Σπυρίδωνα διαβάζεται η επιγραφή: [ΧΕΙΡ] ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΚΑΛΕΡΓΗ ΑΨ ΙΕ Οι τοιχογραφίες που σώθηκαν φυλάσσονται στο Βυζαντινό Μουσείο Ζακύνθου (ΜΖ 59, 65, 66). Στο τέμπλο, έργο του Θεοδόση Σαράντη, είχαν τοποθετηθεί ενυπόγραφες δεσποτικές εικόνες του ιερωμένου Νικόλαου Αρβανιτάκη. Στις Πύλες εικονίζονται οι Τρεις Ιεράρχες χωρίς υπογραφή, όπως και ο Εσταυρωμένος του τέμπλου.
Κινητά ευρήματα – Είδη μικροτεχνίας: Από τον ναό της αγίας Άννας προέρχεται η εικόνα της αγίας Άννας που κρατά την Θεοτόκο με αργυρόγλυπτη επένδυση σε ξυλόγλυπη καθέδρα, που βρίσκεται στο Βυζαντινό Μουσείο Ζακύνθου και ένα Ευαγγέλιο με αργυρή επένδυση, έκδοσης Βενετία 1761 ( ΜΖ 870).
Πηγές
- Λ.Ζώης, Ιστορία της Ζακύνθου, Αθήνα 1955
- Μ.Χατζηδάκης, Μεταβυζαντινές τοιχογραφίες στη Ζάκυνθο, Α΄Μέρος, Ζυγός 5, 1956, 14-15
- Ντ.Κονόμος, Εκκλησίες και μοναστήρια στη Ζάκυνθο, Αθήνα 1967
- Ντ.Κονόμος, Ζάκυνθος (Πεντακόσια χρόνια 1478 – 1978). Τόμος Πρώτος, Καστρόλοφος και Αιγιαλός, Αθήνα 1979
- Ντ.Οικονόμου, Ζάκυνθος. Πεντακόσια χρόνια (1478 – 1978).
- Τέχνης Οδύσσεια, Τ.5, τεύχ.Α΄. Θρησκευτική Τέχνη. Ζωγραφική, Αθήνα 1988
- Ζ.Α.Μυλωνά, Μουσείο Ζακύνθου, Αθήνα 1998