Η γέφυρα είναι κτισμένη στην εκβολή του χειμάρρου «ποτάμι της καμάρας» στο Αργάσι Ζακύνθου και κυριολεκτικά σήμερα ευρίσκεται στη θάλασσα σε απόσταση δέκα μέτρων περίπου από τον αιγιαλό.
Εξυπηρετούσε όπως φαίνεται, παραλιακό δρόμο που σήμερα δεν υπάρχει, διότι έχει διαβρωθεί πλήρως από τη θάλασσα, και ο οποίος ξεκινούσε από τον οικισμό του Αιγιαλού, δηλαδή τη σημερινή πόλη της Ζακύνθου.
Εικόνα 1: Φωτογραφία νότιας όψης, από Elena Hůlková
Εικόνα 2: Θέση της γέφυρας στον οικισμό Αργασίου
Περνούσε εμπρός από το Λαζαρέτο, τον Άγιο Σπυρίδωνα στις Γούρνες και, αφού διέσχιζε παραλιακά το Αργάσι κατέληγε στο Κατεργάκι όπως πληροφορούμεθα από χάρτη του 1632 του Nicolò Gentilini, που βρίσκεται στη βρετανική βιβλιοθήκη 1.
Μόνο μία λεπτομέρεια παρουσιάζεται εδώ.
Εικόνα 3: Απόσπασμα από χάρτη του Nicolo Gentilini 1632
Επίσης τη συναντάμε με απλή σημείωση στο σχέδιο του Henry A Moriarty 1844 (Royal Museums Greenwich) 2.
Εικόνα 4: Απόσπασμα από τον χάρτη του Henry A. Moriarty 1844
Η κατεύθυνσή της είναι Βορειοδυτική – Νοτιοανατολική , είναι τρίτοξη, έχει μήκος 12,86 μέτρα, πλάτος 3,50 μέτρα και ύψος και ακτίνα μεγάλης καμάρας 1,80 και 1,55 μέτρα αντίστοιχα. Οι μικρές καμάρες έχουν ύψος 1,30 μ και ακτίνα 1.15 μέτρα. Τα δύο μεσαία βάθρα καταλήγουν σε προεξοχές τριγωνικής κάτοψης και σφηνοειδούς μορφής (διεπίπεδη) για να κατευθύνουν τα νερά του χειμάρρου προς τις καμάρες και να προστατεύουν από τις κάθετες δυνάμεις του νερού την τοιχοποιία 3 . Στο ένα βάθρο διασώζεται σφηνοειδής προεξοχή προς τη θάλασσα και στο άλλο έχει καταστραφεί. Οι προεξοχές αυτές προστάτευαν την γέφυρα από τους στροβιλισμούς του νερού. Είναι κτισμένη με πελεκητούς λίθους (πωρόλιθοι) από το γειτονικό λατομείο του Γέρακα Βασιλικού (γερακόπετρες).
Εικόνα 5: Αποτύπωση νότιας όψης
Εικόνα 6: Αποτύπωση βόρειας όψης
Οι λίθοι των τόξων έχουν σφηνοειδή μορφή (σχήμα τραπεζίου) και υπάρχουν ακόμη όλα τα κλειδιά (η μεσαία πέτρα που τοποθετείτο τελευταία για να σφηνώσει το τόξο ) με εξαίρεση του εξωτερικού δυτικού τόξου .
Οι υπόλοιποι τοίχοι είναι κτισμένοι από μικρούς ακανόνιστους λίθους συνδεδεμένους με το κονίαμα της εποχής την μπορτσελάνα και επιχρισμένοι επίσης με μπορτσελάνα γι’ αυτό θυμίζουν τον τρόπο δόμησης των ενετικών παρατηρητηρίων (Βαρδιόλες).
Το οδόστρωμα της έχει μέσο πλάτος 2,70 μέτρα και είναι στρωμένο με βότσαλα και πέτρες ακατέργαστες ως επί το πλείστον ,διακόπτεται δε από 14 σειρές αποτελούμενες από μακρόστενες πελεκητές πέτρες και μια κάθετη στο κέντρο σχηματίζοντας 26 άνισα τετράγωνα. Έχει μια ομαλή κλίση προς τις εξόδους .
Εικόνα 7: Φωτογραφία άνοψης, από Μαρία Βυθούλκα
Εικόνα 8: Αποτύπωση άνοψης
Κατά την είσοδο και έξοδο στη γέφυρα υπάρχουν τμήματα πτερυγότοιχων προς την ξηρά. Η θεμελίωση αποτελείται επίσης από λαξευτούς λίθους ικανού μεγέθους, όπως φαίνεται στη βόρεια καμάρα. Τα στηθαία της δεν σώζονται. Από μαρτυρίες εικάζω ότι ήταν ορθογώνιοι λίθοι τοποθετημένοι ο ένας δίπλα στον άλλο ύψους 40 εκατοστών περίπου. Πάνω και εμπρός από το κλειδί της κεντρικής καμάρας υπάρχει λίθος λευκού χρώματος με εγχάρακτη την χρονολογία 1806 χωρίς να διευκρινίζεται εάν είναι έτος ανέγερσης ή ανακαίνισης. Την περίοδο αυτή είχε δημιουργηθεί το πρώτο νεοελληνικό κράτος στα Ιόνια νησιά, η Επτάνησος πολιτεία (1800-1807).
Η κατάσταση της γέφυρας εμπνέει φόβους κατάρρευσης αφενός λόγω παλαιότητας και αφετέρου λόγω καταπόνησης από τους κυματισμούς. Μαθαίνω πως μετά πολύχρονους αγώνες συμπολιτών μας βρίσκεται σε σωστή πορεία η προστασία και αναστήλωσή της από το υπουργείο Πολιτισμού. Θα ήταν μεγάλη απώλεια να χαθεί το μοναδικό αυτό μνημείο της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που αποτελεί τοπόσημο του παραλιακού μετώπου της ΔΚ Αργασίου Ζακύνθου!
Μαρία Γ. Σιδηροκαστρίτη- Κοντονή
Πολ. Μηχανικός ΤΕ-Ερευνήτρια
- A plan of the “Citta del Zanthe;” drawn 15 Dec. 1632, by Nicolò Gentilini, on a scale of 60 paces to an inch Βρετανική Βιβλιοθήκη. ↩︎
- Plan of the mole and bay of zante surveyed by Mr Henry A. Moriarty Master assisted by Mr Joseph H, Walker Master;s Asst.H.M.Steam sloop Medea Novr 1844, https://www.rmg.co.uk/collections/objects/rmgc-object-540946 ↩︎
- Τσότσος Γ. , 1997, Μακεδονικά Γεφύρια, university studio press ↩︎