Ο ναός της Παναγίας Αμόλυντου στα Λαγκαδάκια είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο ναός υπήρχε τον 18ο αιώνα. Δεν υπάρχουν μαρτυρίες για την πορεία του ναού μέχρι το 1953, οπότε καταστράφηκε και ξανακτίστηκε.
Ο ναός της Παναγίας Αμόλυντου στα Λαγκαδάκια είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Το τέμπλο του κατασκευάστηκε τον 18ο αιώνα, ενώ υπάρχουν εικόνες και κειμήλια του 17ου αιώνα. Δεν υπάρχουν μαρτυρίες για τυχόν ανακαινίσεις και επεμβάσεις στον ναό. Μια λίθινη πλάκα στην δυτική είσοδο του ναού αναφέρει πως το οικόπεδο του ναού δωρήθηκε το 1930 από τον Γ.Γκέση. Καταστράφηκε από τον σεισμό του 1953 και ξανακτίστηκε. Τα κειμήλιά της μεταφέρθηκαν προσωρινά στον νεότερο ναός της αγίας Βαρβάρας στα Λαγκαδάκια. Μάλιστα στον ναό αυτό υπάρχει το τέμπλο του παλιού ναού της Αγ.Βαρβάρας και της Παναγίας Αμόλυντου.
Ο ναός ακολουθεί την προσεισμική του μορφή με την κύρια είσοδο στην βόρεια πλευρά ανάμεσα σε δυο παράθυρα. Στη νότια πλευρά υπάρχουν μόνο δυο Παναγίας Αμόλυντος Η.Λυκίδου Ενοριακός ναός Ζάκυνθος Λαγκαδάκια 37,773802 20,804522 Μεταβυζαντινή περίοδος Ο ναός υπήρχε τον 18ο αιώνα Μονόκλιτη βασιλική με απλού τύπου κωδωνοστάσιο Ο ναός καταστράφηκε από τον σεισμό του 1953 και Λειτουργεί ως ενοριακός ναός. Ο ναός της Παναγίας Αμόλυντου στα Λαγκαδάκια είναι παράθυρα, ενώ στην δυτική ανοίγεται μια δευτερεύουσα πίσω από ημιυπαίθριο χώρο. Στα ανατολικά ανοίγεται ημικυκλική αψίδα για το Ιερό με ένα μικρό παράθυρο. Το απλού τύπου κωδωνοστάσιο είναι επίσης σύγχρονη κατασκευή. Το προσεισμικό κωδωνοστάσιο έφερε την επιγραφή: 1796 μαϊου 10 ετελλιόθη δια έξοδο του αυτου ναου
Αναλυτική περιγραφή διακόσμου: Στο εξωτερικό του ναού μοναδική ανάμνηση της προσεισμικής φάσης είναι το περιθύρωμα της κύριας εισόδου στα βόρεια. Σώζονται οι πεσσοί με τα απλά κιονόκρανα που στηρίζουν το τόξο με το διπλό κυμάτιο και την ανάγλυφη κλείδα με την παράσταση ανθεμίου. Το τόξο επιστέφεται από μια μεγάλη αχιβάδα. Στο εσωτερικό του ναού ξεχωρίζει το επίχρυσο ξυλόγλυπτο τέμπλο με μπαρόκ στοιχεία. Στο κάτω τμήμα του ορίζεται από τους ραδινούς κίονες με τα κορινθιακά κιονόκρανα. Ανάμεσά τους τοποθετήθηκαν οι δεσποτικές εικόνες από τις οποίες ανήκουν στην προσεισμική φάση η εικόνα του αγίου Γεργίου με σκηνές από τον βίο και το μαρτύριό του, ίσως προέρχεται από άλλο ναό, της Παναγίας Βρεφοκρατούσας και κάτω η παράσταση της Σφαγής των Νηπίων. Επίσης προσεισμική είναι η δεσποτική εικόνα του Χριστού Παντοκράτορα (17ος αιώνας) και κάτω η παράσταση της Φυγής στην Αίγυπτο, και η εικόνα του Ιωάννη Προδρόμου, με την παράσταση κάτω του Αποκεφαλισμού. Στην Ωραία Πύλη εικονίζεται ο Χριστός Ιδέ ο Άνθρωπος και στα Βημόθυρα οι άγγελοι με τα σύμβολα Πάθους. Στο κάτω τμήμα των θυρών σώζονται παραστάσεις από τα Πάθη του Χριστού. Στο επόμενο επίπεδο το επιστύλιο φέρει πλούσια και ζωηρή φυτική διακόσμηση και ακολουθούν οι εικόνες του Δωδεκάορτου. Το τέμπλο έχει αετωματική απόληξη που ορίζεται από εναλλασσόμενους έλικες, ενώ στα πλάγια έχουν προστεθεί δυο κομμάτια γαλάζιου χρώματος με επίχρυσα ξυλόγλυπτα κοσμήματα. Στο αέτωμα που ακουμπά την ουρανία κεντρική θέση έχει ο Εσταυρωμένος που περιβάλλεται από επίσης επίχρυσα ξυλόγλυπτα μοτίβα. Στον ναό τοποθετήθηκαν και τμήματα από το τέμπλο του Αγίου Ανδρέα στα Λαγκαδάκια.
Κινητά ευρήματα – Είδη μικροτεχνίας: Στον ναό υπάρχει σε ξυλόγλυπτη καθέδρα η εικόνα της Θεοτόκου Αμόλυντου με αργυρόγλυπτη επένδυση. Επίσης ξεχωρίζει μια παράσταση λιτανείας μήκους 6μ. Ακόμη υπήρχε στον γυναικωνίτη η εικόνα του Ιωάννη Προδρόμου και το Τρίμορφο που χρονολογούνται στον 17ο αιώνα. Σώζεται πίνακας με τις Μυροφόρες και την αφιέρωση στον ναό του αγίου Γεωργίου με την χρονολογία 1891. Ανάμεσα στα κειμήλια που ξεχωρίζουν είναι ο ξυλόγλυπτος Εσταυρωμένος με την Θεοτόκο, τον άγιο Ιωάννη, την Μυροφόρο και τον στρατιώτη, έργο του 17ου αιώνα. Επίσης ξεχωρίζει ένας αργυρός δίσκος με την Θεοτόκο στο κέντρο και την ημερομηνία 1786 Μαγιου 2. Παράλληλα: Στα Λαγκαδάκια προσεισμικά λειτουργούσαν παράλληλα οι ναοί της Παναγίας Αμόλυντου, της αγίας Βαρβάρας και του Ιωάννη Προδρόμου. Μετά τον σεισμό αποκαταστάθηκαν οι ναοί της Παναγίας και της αγίας Βαρβάρας.
Πηγές
- Λ.Ζώης, Ιστορία της Ζακύνθου, Αθήνα 1955
- Ντ.Κονόμος, Εκκλησίες και μοναστήρια στη Ζάκυνθο, Αθήνα 1967
- Ντ.Κονόμος, Ζάκυνθος (Πεντακόσια χρόνια 1478 – 1978), Τόμος Δεύτερος. Ύπαιθρος Χώρα, Αθήνα 1979
- Μ.Σκιαδαρέση – Στ.Πισκαρδέλης, Ζάκυνθος. Ιστορία, Λαογραφία, Τέχνη, Περιήγηση, Αθήνα 1993
- W.L.Salvator, Ζάκυνθος (μετ.Α.Αρμένη-Τσουκαλά), Ζάκυνθος 1995