Οι πληροφορίες για τον ναό του αγίου Κήρυκου είναι ελάχιστες. Αναφέρεται σε έγγραφο του 1512, δεν υπάρχουν μαρτυρίες για την ιστορία του. Καταστράφηκε από τον σεισμό του 1953 και ξανακτίστηκε. Είναι ο μοναδικός ναός του αγίου Κήρυκου σε όλο το νησί.
Ο ναός του αγίου Κηρύκου αναφέρεται σε συμβόλαιο του συμβολαιογράφου Ζακύνθου Νικόλαου Φραγκόπουλου με την χρονολογία 1512. Η πορεία του στα επόμενα χρόνια είναι άγνωστη. Το 1953 ο ναός κατέρρευσε από τον σεισμό μαζί και το κωδωνοστάσιο. Ξανακτίστηκαν αργότερα.
Ο ναός ακολουθούσε τον αρχιτεκτονικό τύπο της μονόκλιτης βασιλικής. Στην μετασεισμική του μορφή είναι μια τρίκλιτη βασιλική με την κύρια είσοδο στα νότια, ανάμεσα σε δυο παράθυρα. Στα δυτικά υπάρχει άλλη μια είσοδος με προστώο, ενώ ψηλότερα ανοίγεται τρίλοβο παράθυρο. Το κωδωνοστάσιο πριν από τον σεισμό του 1953 ανήκε στον απλό τύπο, όμως το νέο είναι πυργοειδές και επιστέφεται από πυραμιδοειδή τρούλο.
Στο εσωτερικό το τέμπλο του ναού δεν σώθηκε από τον σεισμό του 1953, παρά μόνο ο Χριστός Ιδέ ο Άνθρωπος στην Ωραία Πύλη και οι Ιεράρχες στα Βημόθυρα. Επτανησιακής τέχνης είναι οι μορφές που βρίσκονται στη δεύτερη ζώνη του τέμπλου και είναι προσεισμικές. Πρόκειται για τον Χριστό ανάμεσα στους τέσσερις Ευαγγελιστές. Σώζονται επίσης οι εικόνες του Δωδεκάορτου που βρίσκονται επίσης στη δεύτερη ζώνη του σύγχρονου τέμπλου μπροστά από την Πρόθεση και το Διακονικό, όπως επίσης και ο Εσταυρωμένος στην επίστεψη.
Στον ναό του αγίου Κήρυκου φυλάσσονται εικόνες και από τον ναό της Παναγίας Φαραωνίτισσας, όπως μια εικόνα της Παναγίας με αργυρόγλυπτη επένδυση, αλλά και μια αργυρόγλυπτη λάρνακα με την Πλατυτέρα και την αφιέρωση στην Φαραωνίτισσα το 1812.
Πηγές
- Λ.Ζώης, Ιστορία της Ζακύνθου, Αθήνα 1955
- Ντ.Κονόμος, Ζάκυνθος (Πεντακόσια χρόνια 1478 – 1978), Τόμος Δεύτερος. Ύπαιθρος Χώρα, Αθήνα 1979